Rozwój mowy to proces złożony, zaczynający się już na etapie życia płodowego. Nie sprowadza się tylko do wydawania dźwięków, ale to przede wszystkim słuchanie, zapamiętywanie i katalogowanie dźwięków i informacji.
Kiedy dziecko zaczyna mówić? Pierwsze słowa usłyszymy zwykle po pierwszym roku życia. Najprostsze, pojedyncze wyrazy mogą wypowiadać dzieci nawet przed ukończeniem roczku. Realnie porozmawiać z dzieckiem będziemy mogli jednak dopiero między drugim a trzecim rokiem jego życia.
Pierwsze dźwięki – głużenie
Już w życiu płodowym dziecko słyszy ludzką mowę, jego mózg tworzy połączenia nerwowe. Wówczas intensywnie rozwija się również aparat mowy – usta, język, krtań, struny głosowe. Po narodzinach porozumiewa się z otoczeniem płaczem. Dla rozwoju mowy niezwykle istotny jest odruch ssania, który ćwiczy aparat mowy. Po 2.-3. miesiącu usłyszymy głużenie. To pierwsze wprawki do mowy: „ghuu”, „aghhruuu”. Po 6. miesiącu dziecko z głużenia przejdzie na gaworzenie.
Gaworzenie
Z gaworzeniem mamy do czynienia, kiedy dziecko zaczyna mówić sylaby zawierające samogłoski. To pierwsze próby naśladowania ludzkiej mowy. Przybierają formę powtarzalnych sylab: „dadada”, „bababa”. Zmiana intonacji, piski, krzyki – to wszystko ćwiczenia.
Pierwsze słowa
Po pierwszym roku życia, dziecko zazwyczaj świadomie używa kilku prostych wyrazów na przykład: „mama”, „tata”, „baba”, „daj”, „am”, „to”, „tu”, „tam”, „papa”. Bardzo dynamiczny i zauważalny rozwój mowy odbywa się po drugim roku życia i wtedy dziecko co rusz zaskakuje nas nowymi umiejętnościami, tworzy własny język. Często pomaga sobie przy tym wyrazistą gestykulacją lub po prostu ciągnie opiekunów za rękę wskazując, że chce jeść, bawić się, lub po prostu coś pokazać. Warto pamiętać, że liczy się każde słowo, nawet jeśli nie jest to dokładnie to, którego używają dorośli. Jeśli dziecko konsekwentnie używa własnych określeń na pewne rzeczy – to prawidłowy etap rozwoju.
Kiedy dziecko nie mówi
Jeśli dziecko w wieku 2,5 roku nie buduje żadnych zdań, zdaje się nie rozumieć komunikatów, używa tylko własnych słów i żadnych innych warto skonsultować się ze specjalistą – logopedą. Należy sprawdzić, czy w nauce mówienia nie przeszkadza na przykład wada słuchu lub wady aparatu mowy (np. zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe).
Wspomaganie rozwoju mowy
Nikogo nie trzeba przekonywać, że najlepsza dla rozwoju mowy jest rozmowa z bliskimi ludźmi. Zwykłe opisy codziennych czynności, bez zdrabniania i udziwniania, zadawanie pytań, nawet jeśli dziecko nie jeszcze w stanie odpowiedzieć. Do tego czytanie książeczek. Rozwój mowy zaburza i spowalnia korzystanie przez dzieci z urządzeń mobilnych i zbyt wczesne (przed 2 rokiem życia) pozwalanie na oglądanie bajek w telewizji.
Materiał partnera zewnętrznego
