Czerniak to najbardziej agresywny nowotwór skóry, wywodzący się z melanocytów, czyli komórek barwnikowych. Charakteryzuje się dużą dynamiką wzrostu, odpornością na leczenie oraz tendencją do tworzenia przerzutów odległych.
Leczenie czerniaka opiera się na doborze odpowiedniej metody, która jest zależna od stopnia zaawansowania choroby i stanu ogólnego pacjenta. Metodą z wyboru, w przypadku czerniaka, jest leczenie chirurgiczne, a jeżeli zajdzie taka potrzeba można zastosować terapię uzupełniającą w postaci radio-, chemio- lub immunoterapii.
Najlepszą metodą leczenia czerniaka w początkowym stadium zaawansowania jest operacja. Zmiana nowotworowa jest usuwana z marginesem zdrowej skóry. W praktyce zabieg polega na usunięciu blizny po biopsji wycinającej, która była przeprowadzona w celu wykonania badania histopatologicznego, potwierdzającego diagnozę i stopień złośliwości nowotworu. Leczenie chirurgiczne w przypadku braku przerzutów umożliwia pełne wyzdrowienie i chroni przed wznową miejscową choroby. Jeżeli dojdzie do stwierdzenia obecności nowotworu w węzłach chłonnych, przeprowadzana jest limfadenektomia, czyli wycięcie regionalnych węzłów chłonnych.
W przypadku czerniaka, oprócz leczenia chirurgicznego, aby ograniczyć ryzyko pojawienia się przerzutów odległych lub wznowy miejscowej stosuje się terapie adiuwantowe (uzupełniające). Ich zadaniem jest wydłużenie i poprawa jakości życia chorych, a w sytuacji leczenia pacjentów paliatywnych, złagodzenie nieuleczalnych dolegliwości.
Radioterapia
Radioterapia może być wykorzystana jako uzupełnienie terapii czerniaka gałki ocznej lub po niecałkowitym wycięciu nowotworu. W przypadku pacjentów paliatywnych natomiast, jako leczenie miejscowe przy braku możliwości wykonania operacji, przy przerzutach do kości lub w sytuacji braku zgody pacjenta na leczenie chirurgiczne.
Chemioterapia
Chemioterapia, w przypadku czerniaków, nie jest rutynowo stosowaną formą terapii uzupełniającej. Jest to związane z niewielką efektywnością jej podawania i w związku z tym służy pacjentom paliatywnym w łagodzeniu objawów nowotworu wynikających z: pojedynczych lub rozsianych zmian w płucach oraz nieoperacyjnych zmian w obrębie skóry bądź węzłów chłonnych.
Immunoterapia
Zadaniem immunoterapii jest stymulowanie lub odblokowywanie układu odpornościowego pacjenta do walki z komórkami nowotworowymi. Immunoterapia wciąż pozostaje w fazie badań, jednak obecnie uzyskiwane rezultaty wskazują na możliwość wydłużenia życia nawet pacjentów z zaawansowanym czerniakiem.
Terapia celowana
Przełomem w leczeniu czerniaka było odkrycie mutacji genu BRAF- odpowiedzialnej za nieprawidłowa funkcję białka powodującego wzrost i podział komórki. Umożliwiło to stworzenie spersonalizowanej terapii, dzięki której udało się zahamować wzrost i aktywność nowotworu, a w konsekwencji nastąpiło obumarcie jego komórek. Terapia celowana stanowi nadzieję dla pacjentów w zaawansowanym stadium choroby, pozwala też obniżyć koszty leczenia i ograniczyć ryzyko powikłań.
Skutki uboczne leczenia czerniaka
Najwięcej skutków ubocznych wynika z zastosowania w leczeniu czerniaka chemioterapii i radioterapii. Ze względu na to, że metody te oddziałują również na zdrowe tkanki, mogą pojawić się: nudności i wymioty, łysienie, osłabienie, uszkodzenie nerek, układu nerwowego, zwłóknienia narządowe czy bezpłodność.
Materiał partnera zewnętrznego
