Otrzymanie odsetek za ulokowanie pieniędzy na lokacie cieszy każdego posiadacza oszczędności. Zanim do tego dojdzie, bank musi obliczyć należną kwotę, a nie zawsze jest to proste, gdyż w grę wchodzi wiele zmiennych. Trzeba też pamiętać o konieczności pobrania podatku od zysków kapitałowych. Spójrzmy na zasady naliczania odsetek od depozytów i możliwości ich samodzielnego obliczenia.
Zacznijmy od wyjaśnienia, skąd bank ma środki na wypłaty dla tych, którzy otworzyli lokaty czy trzymają pieniądze na kontach oszczędnościowych. Pochodzą one od kredytobiorców, którzy ponosząc różne opłaty związane ze swoimi zobowiązaniami pokrywają m.in. koszty działalności banku i składają się na wypłatę odsetek od depozytów. To, że pożyczający pieniądze finansują „wynagrodzenie” oszczędzających nie jest niczym nadzwyczajnym, bo bank może prowadzić akcję kredytową tylko dzięki temu, że znaleźli się chętni, którzy przekazali mu swoje pieniądze.
Dla zapewnienia stabilności całego systemu, w większości przypadków odsetki nie są wypłacane tym, którzy zlikwidują lokatę przed terminem określonym w umowie (tzw. termin zapadalności). Odstępstwo od tej reguły dotyczy lokat progresywnych (o czym piszemy poniżej) i niekiedy także depozytów długoterminowych.
Od czego zależą odsetki na lokatach?
Odpowiedź na to pytanie mogłaby być bardzo długa, odwołująca się do wielu elementów ekonomii. Na potrzeby tego tekstu ograniczmy się do stwierdzenia, że największy wpływ na wysokość oprocentowania lokaty bankowej mają stopy procentowe ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej.
Drugi istotny czynnik to sytuacja gospodarcza w kraju, a konkretnie zainteresowanie osób indywidualnych i firm kredytami – im jest ono większe, banki muszą zgromadzić więcej środków i tym chętniej oferują wyższe niż konkurencja oprocentowanie depozytów.
Trzecia grupa elementów wiąże się już bezpośrednio z sytuacją danej instytucji finansowej, jej strategią rozwoju – zbyt wiele kapitału przy niewielkich dochodach z kredytów przekłada się na mało atrakcyjną ofertę dla oszczędzających.
Różne możliwości
Czas na podstawowe informacje o samych odsetkach. Mogą być one stałe przez cały czas trwania depozytu (klient od razu wie, ile pieniędzy otrzyma po jego zakończeniu) lub zmienne (np. co miesiąc, kwartał, rok).
Szczególnym przypadkiem jest lokata progresywna, której oprocentowanie rośnie wraz z upływem czasu. Obowiązuje zasada, że w początkowym okresie można liczyć na niewielkie odsetki, a pod koniec na ponadprzeciętne „zyski”, przy czym miarą atrakcyjności takiej oferty jest średnie oprocentowanie w maksymalnym czasie trwania depozytu.
Lokaty progresywne są polecane osobom, które nie są pewne, czy nie będą zmuszone skorzystać z pieniędzy przed terminem zapadalności. Gdyby tak się stało, to nie utracą wszystkich odsetek, ale otrzymają je w wysokości określonej w regulaminie produktu dla danego okresu przechowywania środków. Może on być liczony co do dnia lub pełnego miesiąca/kwartału/roku trwania lokaty.
Druga istotna kwestia to kapitalizacja odsetek, czyli ich dopisywanie. Na ogół obowiązuje zasada, że bank oblicza ich wysokość każdego dnia, ale są one przekazywane do dyspozycji klienta ostatniego dnia miesiąca (w przypadku kont oszczędnościowych), po zakończeniu okresu lokaty (dla produktów krótko- i średnioterminowych) lub co pewien czas, np. co kwartał lub co rok (dla depozytów wieloletnich).
Odsetki minus podatek = zysk z lokaty
Posiadacz oszczędności nie może się niestety cieszyć ze wszystkich należnych mu odsetek. Państwo wychodzi z założenia, że są one dochodem, od którego trzeba zapłacić podatek od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki. Obowiązek jego obliczenia i odprowadzenia do urzędu skarbowego ciąży na banku. O tym, ile zabiera nam fiskus można się przekonać, patrząc na wyciąg z konta oszczędnościowego, na którym podatek wymieniony jest w osobnej pozycji.
Kalkulator zysku z lokaty
Czy można samodzielnie obliczyć zysk z depozytu? Oczywiście. Punktem wyjścia do działania są kwota lokaty, czas jej trwania i wysokość oprocentowania oraz znajomość zasad naliczania i kapitalizacji odsetek. Znacznie prościej jest jednak sięgnąć po kalkulator lokat na stronie https://najlepszelokaty.pl/kalkulator-lokat. Otrzymany wynik będzie już uwzględniał potrącenie podatku Belki, będzie to więc „czysty zysk”, czyli kwota jaką otrzymamy na koniec okresu lokaty.
Czy warto oszczędzać?
Takie pytanie z pewnością zadaje sobie wiele osób patrząc na oprocentowanie lokaty rzędu 0,5-1% i porównując je ze znacznie wyższą inflacją. Choć część wypracowanych odsetek „zje” podatek Belki, to jednak zachęcamy do oszczędzania nawet niewielkich kwot. Oszczędności mogą się przydać w razie nieprzewidzianych wydatków, sięgnięcie po nie będzie łatwiejsze i tańsze niż zaciąganie pożyczki. Poza tym przechowywanie pieniędzy w banku jest bezpieczniejsze niż w domu.
Materiał partnera
